Tvítugur ljóðstafur

Á næsta ári verða liðin 20 ár frá því ljóðasamkeppnin Ljóðstafur Jóns úr Vör var fyrst haldin. Af því tilefni verður hátíðin með sérstöku tyllidagasniði. 

Samkeppni í minningu mikilvægs brautryðjanda 

Fyrsti Ljóðstafurinn var veittur árið 2002, á afmælisdegi skáldsins Jóns úr Vör þann 21.janúar en Ljóðstafurinn hefur verið veittur á þeim degi allar götur síðan; keppnin er haldin til minningar um skáldið sem lést 4. mars árið 2000. Jón var brautryðjandi í íslenskri ljóðagerð eins og fjölmargar ljóðabækur hans bera vott um en að auki var hann mikilvægur liðsmaður menningarmála í Kópavogi, var bóksali, ritstjóri og síðast en ekki síst hvatamaður að stofnun Bókasafns Kópavogs og gegndi stöðu bæjarbókavarðar um árabil.  

Sautján skáld hafa hneppt Ljóðstaf Jóns úr Vör frá því hann var fyrst veittur, níu konur og átta karlmenn en Anton Helgi Jónsson er eitt skálda til að hafa hlotið Ljóðstafinn í tvígang. Fyrstur til að hreppa hnossið var Hjörtur Pálsson en núverandi handhafi Ljóðstafsins er Þórdís Helgadóttir sem hlaut verðlaunin fyrir ljóð sitt Fasaskipti en í umsögn sinni sagði dómnefnd, skipuð Ástu Fanneyju Sigurðardóttur, Eiríki Guðmundssyni og Kristínu Svövu Tómasdóttur, ljóðið úthugsað, leikandi áreynslulaust og iða af göldrum góðrar ljóðlistar.  

FASASKIPTI 

Ég elska börnin mín og börnin sem börnin mín 

Elska og börnin sem elska börnin mín. 

Þau keyra kuldaskó í gegnum ísinn þegar 

Tjörnina hefur lagt. Þau elska að beita afli. 

Brjóta flísar úr ísingunni og halda þeim upp að 

Andlitinu. Ég sé þau út um gluggann, saltsleikt 

Auga hússins. Þau sjá mig gegnum tært gler. 

Ljósgul skíma og svo dimmir. Þannig er tíminn 

Skorinn í sneiðar, hvítar og svartar, skiptingin 

Ekki bróðurleg frekar en á öðrum gæðum. 

Frostið herðir á aðgreiningunni milli heima 

Og breytir lygum í sannindi. Gerir göngubrú úr 

Svokölluðu yfirborði vatnsins. Ef falskir botnar fela 

Eitur eða fjársjóði, hvað felur þá falskt yfirborð? 

Börnin en ekki ég treysta gljúpri himnunni 

Yfir handanheiminum þar sem andardrátturinn 

Rennur í öfuga átt. Enda er stutt síðan þau komu 

Í gegn, önduðu hringöndun meðan þau drukku, 

Fljótandi fæði úr sykurbrjósti. Þau bíta í rendurnar 

Bryðja glerbrjóstsykur, stolt af styrk sínum. 

Í barnatennur vantar taugarnar fyrir tannkul. 

Það blómstrar ætiþistill í eldhúsglugganum. 

Enginn elskar veturinn eins og börnin mín. 

Silfurskreyttur göngustafur gengur á milli skálda 

Það er Lista- og menningarráð Kópavogsbæjar sem stendur fyrir Ljóðstafnum og er öllum skáldum frjálst að senda inn ljóð sem skal vera frumort á íslensku og má ekki hafa birst áður. Ljóðin eru send inn undir dulnefni og eru því metin alfarið á forsendum ljóðlistarinnar án þess að bakgrunnur skáldsins hafi nokkur áhrif á mat dómnefndar.  

Höfundur sigurljóðsins hlýtur að launum peningaverðlaun, verðlaunagrip og silfurskreyttan göngustaf Jóns til varðveislu í eitt ár; á stafinn er festur skjöldur með nafni skáldsins og ártali.  

Fyrir tíu árum var svo bryddað upp á þeirri nýbreytni að efna einnig til ljóðasamkeppni á meðal grunnskólabarna í Kópavogi en verðlaun í þeirri keppni eru einnig veitt við sömu athöfn. Á síðasta ári hlaut Kári Rafnar Eyjólfsson úr Álfhólsskóla fyrstu verðlaun fyrir magnað ljóð sitt Englabróðir.  

Skilafrestur í keppnina nálgast 

331 ljóð bárust í keppnina á síðasta ári en frestur til að skila inn ljóði í Ljóðstaf Jóns úr Vör er að þessu sinni til og með 5. nóvember. Handhafi Ljóðstafsins verður svo verðlaunaður við hátíðlega athöfn í Salnum á afmælisdegi skáldsins, 21.janúar og verður sú athöfn lokahnykkur á Dögum ljóðsins sem fagnað verður í Kópavogi í tilefni tvítugsafmælis þessarar merkilegu ljóðasamkeppni.  

Eftirfarandi hafa hlotið Ljóðstaf Jóns úr Vör 

2021
Þórdís Helgadóttir: Fasaskipti 
 
2020
Björk Þorgrímsdóttir: Augasteinn 

2019
Brynjólfur Þorsteinsson: Gormánuður 

2018
Sindri Freysson: Kínversk stúlka les uppi á jökli 

2017
Ásta Fanney Sigurðardóttir: Silkileið nr. 17 

2016
Dagur Hjartarson: Haustlægð  

2015
Ljóðstafur ekki veittur  

2014 
Anton Helgi Jónsson: Horfurnar um miðja vikuna 

2013
Magnús Sigurðsson: Tunglsljós 

2012
Hallfríður J. Ragnheiðardóttir: Triptych  

2011
Steinunn Helgadóttir: Kaf  

2010
Gerður Kristný: Strandir 

2009 
Anton Helgi Jónsson: Einsöngur án undirleiks  

2008
Jónína Leósdóttir: Miðbæjarmynd 

2007
Guðrún Hannesdóttir: Offors 

2006  
Óskar Árni Óskarsson: Í bláu myrkri 

2005 
Linda Vilhjálmsdóttir: Niður 

2004 
Hjörtur Marteinsson: Hvorki hér né … 

2003 
Ljóðstafur ekki veittur 

2002 
Hjörtur Pálsson: Nótt frá Svignaskarði