Natura Ísland, kúluskítur og kransþörungar

Verkefnið Natura Ísland hefur verið fyrirferðarmikið í starfsemi Náttúrufræðistofu Kópavogs þetta árið, eins og það síðasta. Tilgangur verkefnisins er að kanna gróðurfar í vötnum og ám um allt land, en takmarkaðar upplýsingar eru til um gróður í vötnum á landsvísu.

Meginþungi rannsóknanna að þessu sinni var á Norðurlandi, en einnig var farið í vötn á Austurlandi og ár á Vestur- og Suðurlandi. Verkefnið í heild hefur þegar skilað athyglisverðum niðurstöðum um útbreiðslu og tegundasamsetningu íslenskra vatnaplantna, og einnig hafa fundist nýjar tegundir fyrir landið.
Kúluskítur hefur verið nokkuð í umræðunni undanfarið, enda virðist stofninn í Mývatni vera hruninn. Því vakti það sérstaka ánægju þegar starfsfólk Náttúrufræðistofunnar fann kúluskít í Vatnshlíðarvatni í Vatnsskarði. Kúlurnar sem fundust voru í smærri kantinum miðað við kúlurnar í Mývatni, en þær stærstu voru á stærð við hænuegg. Ekki varð vart við kúluskít í fleiri vötnum af þeim sem rannsökuð voru í sumar, en ljóst er að hann leynist víðar en áður var talið.
Kransþörungar eru mjög áberandi í íslenskum vötnum öfugt við kúluskít, en kransþörungar er hópur grænþörunga sem svipar til fíngerðra plantna. Sumar tegundir þessara þörunga geta orðið allstórvaxnar eða yfir metri á lengd og mynda oft miklar gróðurbreiður í djúpum og tærum vötnum, meðan aðrar eru smávaxnar og finnast frekar á grynnra vatni. Einnig virðist vera aðgreining milli tegunda eftir hæð yfir sjó, en komið hefur í ljós að ein tegund kransþörunga virðist vera bundin við hálendisvötn. Um er að ræða tegund sem ekki hafði fundist hér á landi áður en þetta verkefni hófst og hefur enn sem komið er ekki hlotið íslenskt heiti.